Uit verschillende bronnen blijkt dat mensen in een leidinggevende positie:

• Hun eigenbelang meer vooropstellen
• Egocentrisch zijn en minder empathisch worden
• Het minder nauw nemen met sociale normen
• Zich meer vrijheden permitteren

Ook in de pers lezen we veel verhalen over mensen die hun leiderschapspositie misbruiken. (Recent: Overmars, Poetin)

Het algemeen beeld dat we hebben van mensen met macht, is dat ze hun macht misbruiken.

De vraag is of dat beeld klopt? Misbruiken mensen in leidinggevende posities hun macht? 

3 elementen bevestigen dat beeld op het eerste zicht:

• Door druk van een resultaatsgerichte korte termijn cultuur worden leidinggevenden probleemoplossers. Hun focus komt vooral te liggen op dingen aanpakken. Hoe kan ik zo snel mogelijk tot resultaat komen? Ze denken abstracter, nemen afstand. Het risico bestaat dat ze hun team gaan zien als een machine. Ze duwen meer door en houden minder rekening met anderen.
• Eenzaam aan de top: Poetin is een extreem voorbeeld van waar eenzaamheid en je omringen met ja-knikkers toe kan leiden.
• We kiezen nog steeds vaak voor leiders die voldoen aan het stereotype beeld van een leider in onze maatschappij: hoog alfa gehalte, stoutmoedig, zelfzeker, ambitieus, veel energie, dominant, doortastend, onafhankelijk, zelfzeker, neemt snel beslissingen, praat vlot. Dit type leider geeft ons de illusie dat hij het allemaal voor ons zal oplossen, maar zal (zeker onder druk) het eigenbelang voorop stellen.

Nochtans geven heel wat studies aan dat of iemand zijn leiderschapspositie in zijn eigen voordeel gebruikt afhangt van persoonlijkheidskenmerken, zijn eigen overtuigingen en de heersende cultuur.

Macht brengt vooral naar boven wat al in een persoon zit. Of een leiderschapspositie corrupt maakt, hangt dus ook in grote mate van je persoonlijkheid af. Wie erg begaan is met het welzijn van anderen, handelt nog steeds altruïstisch als hij of zij meer autoriteit verwerft.

5 oplossingen die ik zie om misbruik tegen te gaan:

• Als we ons stereotype beeld van een leider bijstellen, geeft ons dat de mogelijkheid om te kiezen voor meer sensitieve, empathische mensen, die meer focus houden op wat een leider zou moeten doen: het beste in anderen naar boven brengen.
• Feedback cultuur: leiders hebben er baat bij zich te omringen met mensen die durven tegenspreken. Actief feedback vragen en duidelijk maken dat er geen gevolgen zijn als er feedback gegeven wordt, helpt.
• Om het abstract denken tegen te gaan, meer met details bezig zijn, zonder je erin te verliezen. Je meer onder de mensen begeven en proberen te begrijpen hoe hun werk er echt uitziet (voorbeeld: Wouter Tors die nog steeds enkele dagen mee schoenen verkoopt).
• Jezelf in vraag stellen, zelfreflectie: wat zijn voor mij belangrijke waarden en hou ik mij daar nog aan? In hoeverre word ik meegezogen door de heersende cultuur.
• Niet alleen leidinggeven met je hoofd, ook met je hart. Om mee te draaien aan de top moet je hard zijn en je snel over tegenslagen kunnen zetten. Dat maakt dat veel leidinggevenden verharden of verbitterd worden. Ze schakelen hun gevoel uit, dat is toch enkel maar ballast. Nochtans hebben ze hun hart nodig om hun team mee te krijgen. Op korte termijn lukt het misschien met alleen dat hoofd, op lange termijn niet, zoals je kan zien in het Hoofd/Hart Model. Als je te lang enkel met je hoofd leidinggeeft, krijg je een team in chaos. De enige manier om daaruit te geraken is meer hart, meer sensitiviteit inbrengen.

Kortom: Door het sensitieve aspect een prominentere plaats te geven, kan misbruik in leiderschapsposities vermeden worden. 

Hoe doe je dat?

1. Sensitiviteit meer actief bevragen bij aanwerving 

2. Sensitiviteit in de bedrijfscultuur benadrukken als een belangrijke leiderschapscompetentie

3. Sensitiviteit stimuleren door sensitieve leiders als rolmodel naar voor te schuiven, kwetsbare conversaties te faciliteren en sensitieve support netwerken op te zetten.

Heel benieuwd naar welke oplossingen jij ziet om misbruik in leidinggevende posities tegen te gaan?

Dankbaar dat ik dit met je heb gedeeld!

Leef je meest vervullende leven,

Ann.

PS: Gebruik jij je leiderschapspositie wel eens in je eigen voordeel of ben jij van nature een sensitief leider? Ontdek het via de gratis leiderschapstest.